Āz آز
Āz | آز
Illustration by Mo.Rasoulipour
آز نام دیوی در باورهای باستانی ایرانیان مانند آیین زرتشتی، زروانی و به‌ویژه مانوی است. به گفته‌ی ایرانیکا - آز نماد حرص، شهوت، بخل و هوس است. در اساطیر زرتشتی آز در گَیومَرت (نخستین انسان) رخنه کرده. اعتقاد بر این است که آز و اهریمن دیوان آخری هستند که توسط سروش و اورمزد شکست می‌خورند. گرچه در اوستا دیو آز مخالف ایزد آذر هم قرار می‌گیرد.
در باور زُروانی، آز به عنوان میزبان اهریمن اهمیت بسزایی دارد.
در سنت مانوی، آز را دیوی مادینه (زن) می‌دانند که مادر دیوان است که همه ی گناهان از او سرچشمه گرفته اند. او به طور خاص در "سومین خلقت" انسان به عنوان مفسد بدن انسان به همراه دو دیو شیر شکل (شگرکیربند) توصیف شده است (پست هفته ی گذشته از شگرکیربندان را ببینید)
نگارش: ممد نقاش باشی
ĀZ, is the name of Div (Demon) in ancient beliefs such as Zoroastrian, Zurvanite, and, especially, Manichean traditions. Āz is Greed, Lust, Avarice, Avidity, Concupiscence—the demon both in its mythological (metaphysical) aspect and in its psychological (religious) aspect realized in man. It brings about death as it destroys man’s physical strength and so keeps him from fulfilling the whole range of religious duties. In Zoroastrian mythology, Āz is let loose already on Gayōmard (First Human). It is believed that Az, next to Ahriman (Chief among Demons) are the last two demons who are defeated by Sorush and Ohrmazd. Though in the Avesta the demon Āzi is the opponent of Ātar (Deity of Fire).
In Zurvanite theology, Āz is important as the leader of the demonic host.
In Manichean tradition, Āz is considered feminine, who is the mother of the demons “mād čē dēwān”, from whom every sin has come. She is described specifically in the “Third creation” of humans as the corruptor of the human body with her two lion-like demons (šagrkirband mentioned in last week’s post)