KAMAK

کَمَک

View fullsize

Illustration by Mohammad Rasoulipour

کَمَک یا «کَمَک مرغ» نام پرنده‌ای است غول‌‌آسا که بنا به روایت «صد در بندهشن» چون به جهان آمد، زمین را بی فروغ ساخت و از ریزش باران تا خشک شدن رودخانه‌ها جلوگیری کرد. او مردمان و جانوران را به کام مرگ کشید و همه‌ی جهان دچار قحطی شد.

هیچ کس هیچ تدبیری برای مقابله با او نداشت تا این که گرشاسب او را نابود کرد. برخی معتقدند که این روایتی تحریف شده از افسانه کهن باران یا طوفان است. این افسانه در چین نیز همانندی دارد. «شین-یی» کمان‌دار خدایی بود که با نه خورشید دروغین که سبب خشکسالی شده بودند، پیکار می‌کند و پس از نابود کردن آن‌ها دیگرباره آب و آبادی را به زمین ارزانی می‌دارد.
روایت نبرد گرشاسب با این اژدهای غول‌آسا در متون پهلوی چنین آمده است

کَمک سبب خشک شدن جهان می‌شود به این شکل که زیر آسمان می‌ایستد و هر دو بال خویش را می‌گشاید. هر بارانی که می‌بارد، بر پشت و بال‌های او سرازیر می‌شود و او آن‌را به دریا می‌ریزد و نمی‌گذارد قطره‌ای از باران در جهان ببارد‌. سرانجام گرشاسب تیر و کمان برمی‌دارد و هفت شبانه روز هنگامی‌که باران می‌بارد، به آسمان تیر می‌اندازد و بر دو بال «کَمَک» می‌زند تا بال او سست شود و به زمین بیفتد. «کَمک» هنگامی که به سمت زمین سقوط می‌کند، بر روی بسیاری از مردمان می‌افتد و آن‌ها را هلاک می‌سازد. گرشاسب در خطاب به اورمزد می‌گوید: «من با گرز خویش منقار او را خُرد کردم و این زور و قوت را، تو ای اورمزد دادار داده بودی، وگرنه مرا توانایی آن نبود.»

نگارش: مهرنوش خلیلی

Kamak is a huge mythical bird in the “Sad Bandehshan” story, who would bring starvation, drought, and death to the lands and all the living until a mythical hero, Garshasb, destroys it.
Kamak would stop the rain with its humongous wings and pour it all into the sea so no water could land on the dry lands.
During seven rainy days and nights, Garshasb throws arrows to the sky until Kamak is finally injured and falls to the ground.
Garshasb and Kamak’s battle is written in the Pahlavi Texts with more details.
There is a similar story in the Chinese tradition about “Shin Yi” who fought a similar creature and saved everyone.

Visual Description

Compare With

…

Related Creatures

References

مطالعه تطبیقی اژدهاکشی و باران‌خواهی در ادبیات کهن ایران و هند از غلامرضا خلعتبری